Verschillende media berichten deze maand dat de Italiaanse maffia geld uit het EU-steunfonds, dat deels gefinancierd wordt van Nederlands belastinggeld, wil bemachtigen. Hoe kan het dat de maffia zo eenvoudig geld van de EU krijgt?
Achtergrond
Net als alle andere landen lijdt Italië veel door de coronacrisis. Meer dan honderdduizend Italianen zijn overleden aan corona, de economie is met 8.9% gekrompen in 2020 en de Italiaanse staatsschuld is opgelopen tot bijna 160%, vergelijkbaar met de Italiaanse staatsschuld in 1920. Veel bedrijven in Italië staan op omvallen en zij kunnen dus alle mogelijke hulp gebruiken. Om deze reden is er van Nederlands belastinggeld tientallen miljarden aan steun gegeven aan Italië en andere Zuid-Europese landen via het EU-steunfonds. Italië ontvangt 209 miljard.[1] Deels in giften en deels in leningen, en het blijft twijfelachtig of de leningen ooit terugbetaald zullen worden. Ook de maffia helpt in Italië mee.
Maffia
Leden van de Italiaanse maffia springen noodlijdende mensen en bedrijven bij door bijvoorbeeld eten uit te delen.[2] Volgens Federico Varese, hoogleraar criminologie in Oxford, hanteren maffialeden de werkwijze van Al Capone waarin hulp werd geboden aan arme mensen met eten en onderdak, waardoor die mensen zich moreel verplicht voelden om hun wederdienst te bewijzen aan de maffia. Op deze manier kan de maffia via bedrijven toegang krijgen tot Italiaans steungeld dat ook komt uit het EU-steunfonds en dus uit Nederlands belastinggeld. Vincenzo Musacchio, hoogleraar strafrecht, meldt aan EU-Observer dat Italië de afgelopen vijf jaar zo’n 70 miljard euro heeft ontvangen van de EU, dat natuurlijk door Nederlands belastinggeld wordt gefinancierd. Hij zegt dat de helft van dat geld in handen is gekomen van de georganiseerde criminaliteit, waaronder de maffia. Volgens Stefania Pellegrini, hoogleraar in Bologna, gebruikt de maffia hiervoor geen geweld, maar corruptie in gemeenten en lokale bedrijven.
EU-subsidies
Dat veel mensen zich zorgen maken over de maffia die geld uit het EU-steunfonds (lees: Nederlands belastinggeld) wil pakken, is niet vergezocht. In januari 2020 werden nog 94 verdachten gearresteerd bij een grote actie tegen de maffia in Sicilië, waaronder lokale ambtenaren.[3] In deze zaak verdween meer dan 5 miljoen aan EU-subsidies bij de maffia van Messina. Italiaanse boeren zeggen dat de maffia boeren onder druk zet om hun landbouwgrond af te staan, zodat de maffia kan profiteren van EU-landbouwsubsidies.
Landbouwsubsidies
Boeren en agrarische bedrijven kunnen landbouwsubsidies krijgen van de EU als onderdeel van het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. De EU wil voor duurzaam, veilig en betaalbaar voedsel zorgen in de EU en daarom gaat meer dan een derde van het EU-budget naar landbouw. In 2019 gaf de EU 58 miljard aan boeren in de EU.[4] Een optie voor subsidie is de basisbetaling voor boeren: een systeem van inkomenssteun voor boeren.[5] In het algemeen krijg je voor elke hectare grond meer subsidiegeld van de EU. Ook startende boeren en agrarische bedrijven kunnen rekenen op geld. Jonge boeren krijgen extra geld.
Criminelen profiteren
EU-subsidies worden toegekend op basis van de grootte van de grond en het heeft niks met de productie van een boer te maken. De maffia doet ook geen moeite om ook maar enige arbeid uit te voeren op het platteland. Zij willen het land om subsidies te ontvangen. Italiaanse onderzoekers schreven dat dit de omgekeerde wereld is, want eerlijke boeren krijgen geen geld, maar maffiabendes die niks verbouwen op hun landbouwgrond, krijgen veel geld van de EU. Sommige Italiaanse boeren doen mee met de maffia, maar veel boeren durven niet te weigeren uit angst: ‘’Een specifieke achternaam is al genoeg om angst te veroorzaken bij de betrokkenen, geweld is niet eens nodig.’’[6]
Andere EU-landen
Misbruik van EU-subsidies, en dus Nederlands belastinggeld, beperkt zich niet slechts tot de Italiaanse maffia. In 2018 werd de Slowaakse journalist Ján Kuciak vermoord vanwege zijn onderzoek naar mogelijke maffiapraktijken in Slowaakse subsidiemisbruik waarbij hoge ambtenaren betrokken zouden zijn.[7] Geruchten gaan dat bendeleden dit ‘winstmodel’ ook willen exporteren naar Roemenië. In buurland Bulgarije moest nota bene Rusland opkomen voor de Bulgaren, nadat de VS kritiek uitte op de corruptie in het land.[8]
Conclusie
De Italiaanse maffia bemachtigt EU-subsidiegeld door boeren onder druk te zetten voor hun landbouwgrond. Daarmee vraagt de maffia subsidies aan, vaak met succes. Met het coronasteunfonds heeft de Italiaanse regering 209 miljard euro ontvangen, met tientallen miljarden aan Nederlands belastinggeld. De vrees dat dit geld terechtkomt bij de maffia is gegrond, want Italiaanse bedrijven worden onder druk gezet door de maffia. Vaak kunnen zij daar niks tegen doen, want het horen van een bepaalde achternaam is meestal genoeg om te bezwijken onder angst. Maffialeden hoeven geen bank meer te beroven, want nu kunnen ze comfortabel EU-subsidies bemachtigen, hetgeen door de Nederlandse belastingbetaler wordt gefinancierd.
[1] Gavin Jones, Guiseppe Fonte, ‘Italy’s Recovery Fund windfall: panacea or poisoned chalice?’, Reuters 2020.
[2] Valentina Saini, ‘Italy’s mafias – boosted by Covid, now eyeing EU’s billions’, EUobserver 2021.
[3] Lili Bayer, ’94 arrested in Italy over EU agriculture funding fraud’, Politico 2020.
[4] ‘The common agricultural policy at a glance’, European Commission.
[5] ‘Income support explained’, European Commission.
[6] Hannah Roberts, ‘Mafia harvest rewards from EU farm funds’, Politico 2020.
[7] Miroslava Germanova, ‘Slovak Journalist Found Shot to Death at Home’, The New York Times 2018.
[8] ‘Russia defends corruption in Bulgaria from US criticism’, EURACTIV 2021.
Foto door Tran Sahn via Pexels
Credits: dit Nexit Denktank-artikel is tot stand gekomen met aangeleverde input door Gabriël van de Bloemfontein