De Europese Unie heeft een grote inspraak op de manier waarop de Nederlandse natuur wordt ingedeeld. Een goed voorbeeld van dit natuurbeleid zijn de Natura-2000 gebieden die gepaard gaan met de stikstofcrisis. Welke invloed heeft de EU nou eigenlijk hierop? En lost een Nexit dit op?
EU-natuurbeleid voor Nederland.
Het huidige natuurbeleid vindt zijn oorsprong in de Vogel- en Habitatrichtlijn opgesteld door de Europese Commissie. Elke lidstaat diende natuurgebieden aan te wijzen en op basis van de daar aanwezige soorten (planten en dieren) een beheersplan tot instandhouding en mogelijk verbetering op te stellen per individueel gebied. Nederland heeft in totaal 165 Natura-2000 gebieden, zowel op land als op zee. De gezamenlijke omvang van deze gebieden is ongeveer een miljoen hectare.[1]
Per lidstaat bestaan grote verschillen in de gehanteerde beschermingsregimes. De verschillen in deze beschermingsregimes voor Natura-2000 gebieden is gebaseerd op het gegeven dat de Europese richtlijnen wel aangeven wat er beschermd moet worden, maar de vormgeving hiervan aan de lidstaten zelf overlaten.[2]
In Nederland is gekozen middels de wet Natuurbescherming om stikstofdepositie als belangrijkste graadmeter te gebruiken. Hiervoor is per habitatsoort een Kritische Depositie Waarde (KDW) berekent met een rekenmodel.[3]
Kritische Depositie Waarde.
Deze KDW geeft aan bij ‘welke mate van stikstofdepositie wordt aangenomen dat het niet langer op voorhand kan worden uitgesloten dat er een risico is dat de kwaliteit van het habitattype wordt aangetast als gevolg van de verzurende en/of vermestende invloed van de stikstofdepositie’. Een overschreden KDW wil dus niet zeggen dat de natuur er daadwerkelijk een nadeel van heeft, het is alleen niet meer uitgesloten.
De uitspraak van de Raad van State die leidde tot de huidige stikstofcrisis ging dus ook niet over de hoeveelheid stikstof, maar over slechte regelgeving. Met deze uitspraak is echter wel (net als bij de Urgenda uitspraak) een richtgetal (KDW) verworden tot een bindend doel.[4] Een doel dat in het geval van Natura-2000 onhaalbaar is.
Onderzoeksjournalist Geesje Rotgers toonde al aan dat zelfs als alle landbouw, industrie, verkeer en alle mensen uit Nederland weg zijn, de doelen in 1 op de 3 natuurgebieden niet worden gehaald. Haar bevindingen werden bevestigd door het Plan Bureau Leefomgeving.[5]
Volgens minister Schouten is een herziening van de normen of gebieden door EU-regelgeving niet mogelijk en is een aanwijzing van een gebied als Natura-2000 gebied onherroepelijk.
Kosten stikstofcrisis
Om de kosten die dit bestuurlijke probleem met zich meebrengt enigszins te kunnen bepalen, dient er naar een heel breed spectrum van gevolgen te worden gekeken.
In de eerste plaats zijn er de directe kosten die nu voor noodmaatregelen worden uitgetrokken. Voor natuurherstel, uitkoop boerenbedrijven en technische maatregelen voor reductie van uitstoot heeft minister Schouten nu al 5 miljard uitgetrokken. Daarmee is echter alleen de nood voor de korte termijn gelenigd en komt elke vergunningverlening voor economische activiteit over een jaar alweer tot stilstand.[6]
Op de tweede plaats zijn er natuurlijk de kosten in de bouw en infra. Door de stilvallende vergunningverlening wordt de omzetdaling door ABN-AMRO al op 16 miljard geschat.
Daarnaast zijn er nog de kosten van faillissementen voor de sector en het banenverlies.[7]
Ten derde is de schatting van gemiste buitenlandse investeringen door de stikstofcrisis ook maar liefst 4 miljard.[8]
Als vierde dient ook zeker vermeldt te worden dat industrie en luchtvaart voor een groot deel nog geen vergunning hebben en deze alsnog dienen aan te schaffen door bijvoorbeeld boeren uit te kopen. Op dit moment is de regelgeving daarvoor nog in de maak en kan over de bedragen dus ook nog niets gezegd worden.[9]
Als vijfde verzamelpost zijn er dan nog een heleboel indirectere gevolgen die wel veel kosten. Daarbij valt te denken aan langere reistijd door de lagere maximumsnelheid, hogere huizenprijzen door de extra schaarste, stijgende bouwkosten door stikstofemissie beperkende maatregelen.
Noodzakelijkheid
Zijn al deze kosten noodzakelijk? Nee.
Indien men het predicaat Natura-2000 verwijdert, kan men weer een eigen keuze maken in de regelgeving voor bescherming van onze prachtige natuur. Voor de natuur hoeft het namelijk niet zo drastisch, in de rapportage die Nederland regelmatig over de stand van de natura-2000 gebieden moet insturen naar Brussel, scoren de gebieden goede cijfers.[10] Dit in tegenstelling wat diverse media met alarmerende rapporten aangeven.
Juridisch gezien zijn de aanwijzingen vrijwel niet terug te draaien, let wel, VRIJWEL. Het vergt politieke moed en doorzettingsvermogen om dat binnen de EU wel voor elkaar te krijgen, echter daaraan ontbreekt het bij het huidige kabinet.
De andere optie is uiteraard een NEXIT, daarmee bepaalt het dichtbevolkte Nederland weer zijn eigen regels. Dit wordt helemaal aanlokkelijk indien men bedenkt dat de Europese Commissie van plan is het areaal Natura-2000 gebieden nog drastisch uit te breiden en daarmee het ruimtegebrek in ons land nog groter wordt en economische activiteiten nog moeilijker en duurder worden.[11]
Lees ook: Analyse: De EU is de sloopkogel van uw pensioen
Foto: bron