Interview met Jelte Wiersma (Elsevier): “ik kreeg complimenten én scheldpartijen vanuit Portugal”

Jelte Wiersma, correspondent Europese Unie voor Elsevier, schreef een artikel over de solidariteit die Noord-Europa toont ten opzichte van Zuid-Europa. Volgens hem zijn de claims die Zuid-Europa helemaal niet geldig en doet Noord-Europa al enorm veel. Wij spraken hem over zijn artikel.

 

“U schreef dat Noord-Europa al genoeg solidariteit toont ten opzichte van Zuid-Europa, kunt u dat uitleggen?”

Solidariteit kent een aantal basisvoorwaarden. In een internationale organisatie zoals de Europese Unie is het belangrijk dat je je allemaal aan de regels houdt, dat is een vorm van solidariteit die essentieel is voor het functioneren. Het is moeilijk om vol te houden dat landen als Griekenland, Italië, Spanje en Portugal de afgelopen jaren solidariteit hebben getoond door zich aan de regels te houden. Ze houden zich eigenlijk nooit aan de euro regels en ook niet aan veel EU-regels, dat gaat dan bijvoorbeeld over regels met betrekking tot staatssteun.

Als je die houding aanneemt dan ondermijn je dus eigenlijk continu de euro en de Europese Unie, daar kan je uit concluderen dat die landen anti-EU en anti-euro zijn. De EU en de euro kunnen alleen bestaan in de huidige vorm als iedereen zich gewoon netjes aan de regels houdt. Noord-Europa doet dat wel terwijl Zuid-Europa dat niet doet, daar zit dan ook al meteen het eerste verschil in solidariteit. De euroregels voor staatsschuld worden in Noord-Europa netjes gevolgd waardoor er flink bezuinigd moest worden, in Zuid-Europa was dat wel anders en zijn ze onsolidair aan het geheel.

Het tweede punt van solidariteit zijn de transfers van geld van Noord- naar Zuid-Europa. Je kan niet zeggen dat Noord-Europa onsolidair is met het zuiden. Alle Noord-Europese landen zijn nettobetalers aan de EU-begroting. Nederland is zelfs per hoofd de grootste nettobetaler van de EU-begroting. Spanje bijvoorbeeld heeft sinds het in 1986 EU-lid werd 250 miljard euro gekregen. Behalve de begroting heb je natuurlijk ook nog de Europese Centrale Bank van de eurozone, daar heeft Nederland een aandeel van 5,6% in, Duitsland is zelfs voor 26% aandeelhouder. Dankzij het aandeelhouderschap van Nederland en Duitsland kan er door Zuid-Europa heel goedkoop geld worden geleend. Zonder deze garanties zou de ECB nooit kunnen doen wat ze nu doen. Zoveel geld bijdrukken en de rente laag houden had niet gekund zonder Nederland en Duitsland. In een normale markt zou de rente op Zuid-Europese staatsleningen namelijk veel hoger zijn, de spread tussen de rente die Noord-Europa en Zuid-Europa betalen is maar heel klein.

 

 

Het Europees Stabiliteitsmechanisme is het noodfonds dat tijdens de kredietcrisis vanaf 2008 werd opgezet. Daar zit alleen al 410 miljard in, elk land mag daaruit lenen als het in de problemen zit maar wel op voorwaarden van hervormingen. Dat spotgoedkoop lenen is alleen maar mogelijk door de garanties van Noord-Europese landen, zij vormen de stevigste fundamenten onder het ESM en de euro en de EU als geheel. Zo zijn er nog talloze voorbeelden te noemen. Er staan dus veel heipalen onder het huis van de euro en de Europese Unie, de heipalen van Noord-Europa dragen de zwaarste lasten. Als Zuid-Europa zegt dat Noord-Europa financieel onsolidair is dan is dat gewoon simpelweg niet waar.

Ten derde zegt Zuid-Europa vaak dat het noorden niet solidair is omdat wij maar weinig van hun producten kopen. Dat zit toch echt anders. Een land zoals Italië heeft een exportoverschot, zij houden dus elk jaar geld over. Italië is dus net als Nederland een exporteur. De hoogte van de Noord-Europese overschotten is wel hoog loopt naar de 10 procent en dat is een ongezonde situatie. Maar dat komt deels doordat Noord-Europese producten heel populair zijn wereldwijd, daar kan Noord-Europa niet zozeer iets aan doen. Het is eigenlijk onmogelijk om je kwaliteit omlaag te brengen of je prijzen kunstmatig omhoog te gooien, je kan ook niet je lonen veel hoger maken zoals Zuid-Europeanen vaak zeggen.

De salarissen in Noord-Europa zijn al hoger dan in bijvoorbeeld Italië waar het gemiddelde kostentarief voor een bedrijf per uur rond de 28 euro ligt terwijl dat in Nederland op 36 euro ligt, wij zijn dus al duurder. We kunnen moeilijk onszelf nog duurder maken, dan schieten we onszelf in de voet waar uiteindelijk de hele eurozone ook niks aan heeft. Er staat Zuid-Europa niks aan in de weg om hun producten aantrekkelijker te maken, Italië en Frankrijk hebben fantastische producten. Frankrijk is natuurlijk een geweldige exporteur van luxegoederen, neem als voorbeeld parfums en merken als Louis Vuitton en Hermes. Ze hebben bovendien een enorm voordeel, ze hebben enorm veel toerisme. Frankrijk kent het grootste aantal toeristen jaarlijks ter wereld, Italië en Spanje staan ook in de top 10.

 

 

Ten vierde zegt Zuid-Europa dat Nederland belastingontwijking faciliteert. Dat behoeft nuance. Italiaanse bedrijven, zoals Mediaset van oud-premier Silvio Berlusconi, zijn allemaal naar Nederland getrokken. Komt dit alleen door de belastingwetten in Nederland? Nee. Nederland kent de meeste belastingverdragen met andere landen ter wereld, daardoor voorkom je dubbele belastingen. Bovendien kent Nederland een snelle en eerlijke rechtspraak, dat is handig als je snel als bedrijf juridisch je gelijk wil halen. In Nederland kan dat al binnen een maanden, in Italië kan eenzelfde proces wel 10 tot 15 jaar duren. Nederland verdient maar 1,7 miljard euro aan de bedrijven die zich hier belastingtechnisch vestigen, dat is bijna niets vergeleken met het nationaal inkomen van 800 miljard euro van Nederland.

Die Nederlandse belastingwetten zijn juist ingesteld om ervoor te zorgen dat Nederlandse bedrijven gaan investeren in het buitenland. Investeringsverliezen in het buitenland mochten afgetrokken worden van de in Nederland behaalde winst. Een Nederlands bedrijf als Shell betaald hierdoor geen belasting in Nederland, in het buitenland betaalt het juist wel belasting. Wij brengen juist geld die kant op in plaats van andersom; zij krijgen geld van Nederlandse bedrijven terwijl wij van bijvoorbeeld Italiaanse bedrijven nauwelijks belastinginkomsten hebben.

 

“Het artikel leverde veel positieve en negatieve reacties op, wat vond u daarvan?”

Ik vond het enorm leuk. Er werd massaal op gereageerd, ook op een positieve manier vanuit Zuid-Europa. Er waren hartstikke veel mensen die zeiden: “Ja je hebt helemaal gelijk, ga zo door!”. Toch was er ook een mailbox vol met scheldpartijen vanuit het zuiden, een Portugees was zo grappig geweest om de cover te veranderen noordelingen luierend en zonverbrand op het stad in Zuid-Europa af te beelden en Zuid-Europeanen hard aan het werk in het noorden. Een omslag is alleen goed als er ook een parodie op komt, een parodie is altijd een soort compliment omdat het betekent dat het iets los maakt.

 

Die omslag is een karikatuur, zowel die van ons als die van de Portugees. Maar de omslag heeft zijn dienst bewezen, het artikel is enorm populair en allerlei buitenlandse zenders en kranten spraken en schreven over ons. De argumenten die ik maak in het artikel worden gedeeld door onder meer ex-ECB-president Mario Draghi en president Ignazio Visco van de Italiaanse Centrale Bank. Wie kan ik nou niet beter aan mijn zijde hebben dan de Italianen hé!

Lees ook: Europese natuurregels houden geen rekening met ruimtegebrek van Nederland

Foto: Jelte Wiersma

Credits: dit artikel is tot stand gekomen met aangeleverde input door Leon Baten.