In de serie van uittreding opties kijken we ditmaal naar het wel heel bijzondere Zwitserse model. Zwitserland, het land van de alpen, chocolade en referenda, heeft namelijk een heel bijzondere samenwerking met de landen in Europa. Hoe werkt dit model en zou het een optie zijn voor Nederland?
Historie
In 1960 trad Zwitserland, samen met een zestal andere landen, toe tot de Europese Vrijhandelsassociatie. De Europese Vrijhandelsassociatie, ook wel bekend als EFTA, is een organisatie die de onderlinge handel tussen leden bevordert en als vrijhandelszone dient. De EFTA is een vrijhandelszone maar geen douane unie, iets wat de Europese Economische Ruimte wel is. Dit houdt in dat binnen de Europese Vrijhandelsassociatie geen invoerrechten en beperkingen gelden maar er geen samenwerkingsverband is met niet-leden. In 1972 sloot Zwitserland een vrijhandelsakkoord af met de Europese Gemeenschap, een verdrag wat tot op de dag van vandaag nog steeds geldig is.
De Zwitsers hebben het EU-lidmaatschap afgewezen in een referendum, maar liefst 77% stemde tegen een toetreding. In 2005 stemde de bevolking in met een toetreding tot het Schengenverdrag, iets wat in 2008 dan ook gebeurde.
Zwitserse model
Wat houd dat Zwitserse model nou precies in? Zwitserland is lid van de EFTA maar geen lid van de Europese Economische Ruimte, hier zit het verschil met het Noorse model. Doordat Zwitserland niet in de EER zit mag het zelf vrijhandelsakkoorden sluiten met iedereen, iets wat verboden is binnen de EER.
De Zwitsers zijn nooit officieel lid geweest van de Europese Unie en haar voorgangers, toch heeft het veel EU-wetgeving overgenomen. De Zwitsers hebben besloten om een groot deel van de Europese wetten door verdragen over te nemen. Doordat Zwitserland geen lid van de EU is mag het niet meebepalen over de wetten, echter volgen zij deze dus wel. Deze zogenaamde Bilaterale verdragen gaan bijvoorbeeld over de landbouwsector, het Schengenverdrag, het luchtverkeer en fraudebestrijding.
Kosten
Doordat de Zwitsers geen lid zijn van de Europese Unie hoeven zij geen bijdrage te leveren aan de EU-begroting. De enige verplichte contributies van Zwitserland zijn die van de EFTA en van het Schengenverdrag.
In 2019 bedroeg de contributie van Zwitserland aan de EFTA 9,9 miljoen euro, dat is 1,16 euro per inwoner per jaar. Daarmee is het Zwitserse model de allergoedkoopste optie voor Nederland, zoals hieronder te zien is.
Conclusie
Het Zwitserse model is het allergoedkoopste, met een jaarlijkse bijdrage van 1,16 euro per persoon is dat 404 keer zo goedkoop als de huidige contributie. Nederland blijft profiteren van de voordelen van de interne markt zonder dat het de kosten draagt van andere landen.
Het nadeel van het Zwitserse model is dat er alsnog een groot deel van de EU-wetgeving overgenomen wordt zonder dat er enige zeggenschap over is. Bovendien is er aanvankelijk alleen maar een vrijhandelszone binnen de EFTA, Nederland zou een nieuw handelsakkoord moeten sluiten met de EU.
Lees ook: Het Noorse model
Credits: dit artikel is tot stand gekomen met aangeleverde input door Leon Baten.